سوال:
وقتی نوجوان 14 ساله ام را نصیحت می کنم، به شدت مقاومت نشان می دهد. اشکال کار کجاست؟
جواب:
اگر نصیحت های شما به صورت ذیل باشد، فرزندتان ( به ویژه نوجوان) در برابر آن ، مقاومت روانی خواهد داشت:
1- همراه با سرزنش:نصیحت های خود را با سرزنش همراه نکنید. جمله هایی مانند « تو کی آدم می شی » هنگام نصیحت ، اثر آن را از بین می برد.
2- همراه با دستور:پندهای خود را در قالب امر القا نکنید. جمله هایی چون « بهت دستور می دم که ...« اثر بخش نخواهد بود.
3- با القاب زشت: هنگام نصیحت ، از القاب زشتی چون شلخته ، بی عرضه، چلفتی ، چلاق، چ‍ُل من .... بپرهیزید.
4- با تهدید: نصیحت همراه با تهدید، نوجوان را به مقاومت روانی و لجاجت می کشاند؛ پس او را با جمله هایی چون « اگه یک بار دیگه ...» تهدید نکنید.
5- با هشدار: برخی والدین گمان می کنند که اگر پندهای خود را با هشدارهایی چون « بد بخت می شی؛ بیچاره می شی؛ به گدایی می افتی و ...» همراه کنند، اثر بیشتری خواهد داشت؛حال آنکه چنین نیست؛ بلکه ممکن است، بیچارگی و بدبختی را به فرزند خود تلقین کنند.
6- با تحریک شدید عواطف: گاهی والدین ( به ویژه مادر)، هنگام نصیحت فرزند خود، عاطفه ی او را بیش از حد تحریک می کنند که به جریحه دار کردن عاطفه، بیشتر شباهت دارد.
تحریک عاطفه و احساس فرزند، شیوه ای خوب برای تربیت فرزند است ( که در دو شماره بعد ، توضیح خواهیم داد) اما اگر با جمله هایی چون « با این کارت منو روونه قبرستون می کنی ، با این کارت باعث مرگ من خواهی شد؛ تو با این رفتار مرا پیر می کن » همراه شود، افزون بر فشارهای روحی بر او ، اثر خود را نیز از دست خواهد داد.
7- با طعنه و تمسخر:هنگام پند دادن به فرزند خود، به او طعنه نزنید و مسخره اش نکنید: « در سلیقه رو دست نداری!»
8 - با نقش دادن: هنگام نصیحت فرزند، هرگز به او نقش های منفی ( تو مایه ی ننگ خانواده ما هستی ) ندهید؛ زیرا به جهت اثر
تلقینی آن، ممکن است باور کند.
9- به شکل سخنرانی: گاهی والدین ( به ویژه پدر) هنگام نصیحت فرزند خود، بیست دقیقه سخنرانی می کنند .اگر می خواهید فرزندتان در برابر پندهای شما مقاومت کمتری داشته باشد، افزون بر رعایت شرایط نصیحت ( که در شماره قبل ذکر کردیم)، از جمله های کوتاه استفاده کنید.
بیایید از اولیای الهی و امامان معصوم(ع) درس بگیریم که با سخنان کوتاه خود (کلمات قصار)، آثار شگرفی بر مخاطبان خود می گذاشتند.1
پاورقی:
1- نسیم مهر ، ج2 ، ص 29
