موسیقی غذای روح یا عذاب روح؟

 

توضیح: این مطلب نوشته ای از آیت الله بنیادی است که در سال 1353 در سالنامه جوانان به چاپ رسیده است. بنده با اجازه ایشان تغییرات جزئی ( در حد اندکی ویرایش) در آن داده ام و اینک متن مقاله ایشان را تقدیم می کنم :

عده‌ای می‌پرسند چرا موسیقی در اسلام حرام است؟ با آن که نغمه‌های موسیقی مفرح و لذت بخش و به عبارت دیگر غذای روح و مسکن اعصاب می‌باشد، به ویژه در عصر پر آشوب ما که اعصاب بشر در اثر زندگی ماشینی کاملاً آسیب پذیرفته و آشفتگی ها و ناراحتی‌های زیادی سلامت جسم و روان انسان ها را تهدید می‌کند.

چه مانعی دارد از این نغمه ها‌ی آرام بخش استفاده کنیم؟

***

پیش از آن که به طور مشروح وارد پاسخ گردیم باید به دو مطلب توجه داشته باشیم:

1. جای شک نیست که آهنگ‌های موسیقی در بعضی مواقع رفع خستگی می‌کند و به انسان نشاط و لذت می‌بخشد. ولی باید در نظر داشت که استفاده ی این نوع شادی و نشاط در مقابل خطرات آن ناچیز است؛ بلکه خود این حالت مقدمه‌ی آثار شوم بعدی است.

درست همانند انسانی که با قرص خواب آور می‌خوابد، نتیجه فوری آرام بخش نصیب او می‌شود ولی درواقع ضررهای فراوانی در انتظار او است.

2. موسیقی دارای انواع و اقسامی‌است، برخی از موسیقی ها ایجاد هیجان و اضطراب می‌کند، و گاهی انسان را به حال رقص در می‌آورد. در این نوع موسیقی که به آن موسیقی جاز اطلاع می‌شود، معمولاً فشار خون بالا می‌رود.

قسم دیگر، موسیقی سمفونی است که یکی از عوامل تخدیر می‌باشد به طوری که در شنوندگان ایجاد یک نوع سستی می‌نماید و سکوت و غم سراسر مجلس را فرا می‌گیرد.در این قسم از موسیقی نوعاً فشار خون پایین می‌آید.

آن چه بیشتر در میان جوانان مخصوصاً غربی ها رواج دارد موسیقی جاز است و اما در شرق، به موسیقی سمفونی بیشتر توجه می‌شود، با این که موسیقی جاز و سمفونی ضد یکدیگر هستند ولی هر دو در این که حال طبیعی را به هم می‌زنند یکسانند. یکی انسان را به سوی هیجان و نشاط و دیگری به سوی سستی و غم می‌کشاند و این تغییر حالت مقدمه آثار شوم بعدی خواهد بود.

اینک به طور خلاصه به پاره‌ای از آن ها اشاره می‌کنیم:

1. موسیقی یکی از علل بیماری‌های جسمی‌و روان تنی است. مانند؛ سکته و یا مرگ ناگهانی، ضعف اعصاب؛ سوء هاضمه، زخم معده، حساسیت در برابر اغذیه و ادویه، فشار خون و اختلالات سایر دستگاه‌های بدن است.

2. موسیقی عقل و منطق را تحت الشعاع قرار می‌دهد و افکار را تخدیر می‌کند.

3. موسیقی موجب تنزل اخلاق است و آدمی‌را به اعمال نادرست خصوصاً انحرافات جنسی می‌کشاند!.

4. موسیقی موجب تلف شدن نیروها است.

اکنون به شرح مطالب فوق توجه کنید:

موسیقی یکی از بزرگ ترین عوامل هیجان

کاوش‌های علمی‌دانشمندان روان شناس اثبات می‌کند که موسیقی یکی از بزرگ ترین عوامل هیجان است واصولاً همان هیجان باعث لذت انسان می‌گردد.

نظر اکثر دانشمندان این است که موسیقی کارش توصیف هیجانات روحی است یا به عبارت دیگر ترجمان احساسات و تلاطم هیجان‌های روحی است و موسیقی دان‌های حقیقی هم از موسیقی جز این نخواسته است.

صرف نظر از آن چه دانشمندان گفته اند این مسأله یک مطلب تجربی است. کاوش و جستجوی مختصری در لابلای جرائد جهان و کتاب‌هایی که حالات موسیقی دان ها را شرح می‌دهد این حقیقت را به خوبی روشن می‌کند اینک به نمونه‌های زیر توجه کنید:

1. پنجاه هزار نفر از جوانان در ملبورن جمع شدند و بعد از گوش دادن به یک کنسرت موسیقی چنان به هیجان آمدند که ناگهان بدون دلیل به هم ریختند و بیهوده یکدیگر را مصدوم و زخمی‌کردند و چند نفر به ضرب چاقو از پای درآمدند و در آخر پلیس شرکت کرد در حالی که به چندین دختر تجاوز شده بود.2

2. در یکی دیگر از جرائد می‌خوانیم: « در ایالت لیتل راک خانم 63 ساله‌ای به نام لیکیام به جوانی پیانو می‌آموخت نغمات موسیقی چنان در روح او ایجاد هیجان کرد که جوان بدون دلیل از جا برخاست و با 19 ضربه چاقو معلم خود را از پای درآورد.» 3

3. یک مجله سوئیسی مقاله‌ای نوشت تحت عنوان جنون موسیقی و در آن موسیقی را به شدت مورد انتقاد قرار داد و آن را از جهات مختلف محکوم کرد، منشأ این مقاله این بود که جمعیتی در حدود 150000 نفر از نوجوانان در میدان لاناسیون پاریس اجتماع کردند و بعد از اجرای یک کنسرت موسیقی چنان به هیجان آمدند که ویترین ها را شکستند و مغازه ها را ویران کردند و عده‌ای زخمی‌و بعضی به شدت مجروح شدند. 4

4. در گزارش دیگر می‌خوانیم ویلیام کوراجوس کارشناس سازمان ملل متحد و رئیس مطالعات جوانی دانشگاه مدفورد امریکا به سختی از وضع سینما و برنامه‌های موسیقی انتقاد کرد و یکی از عوامل هیجان و اضطراب و بیماری نسل جوان را موسیقی دانست.5

5. 200 دختر پس از آن که با آهنگ جاز رقصیدند شورش کردند و ماجرای وحشتناکی را به وجود آوردند.

« دویست جانور در اینجا میغرند، آن ها شورش کرده اند برق آسا کمک برسانید.»

این را رئیس دارالتأدیب شیکاگو تلفنی به رئیس پلیس اطلاع داد و بی درنگ ده ها پلیس با باتون و بمب‌های گاز اشک آور و سلاح‌های گرم به طرف مرکز شورشیان هجوم بردند. شورشیان 200 دختر عاصی بودند، از خشم جیغ می‌کشیدند و وحشیانه هر چیز را می‌شکستند و خرد می‌کردند و چیز سالمی‌ را باقی نمی‌گذاردند. آن ها بچه‌های دارالتأدیب بودند ولی حالا در و پنجره‌های دارالتأدیب بزرگ را خورد می‌کردند و مراقبان را کتک می‌زدند آن قدر که بیهوش شوند پلیس ها بی درنگ آمدند، امادخترها باز هم رحم نکردند و وحشیانه به سویشان حمله بردند. پلیس به هیچ وجه نمی‌توانست آن ها را آرام سازد، ناگزیر رفتار خشنی پیش گرفت، بمب‌های گاز اشک آور را در میان دختران ترکاند.

وقتی گاز اثر خود را کرد، دخترها به جانب دیگری گریختند واز آن جا اشیائی را که دم دستشان بود وحشیانه به سوی پلیس پرتاب کردند.

مگر چه شده بود؟ آن ها پیش از این که شورش کنند برای اولین بار دو ساعت موزیک جاز شنیده بودند و دچار هستری‌های ناشی از آن شده بودند یکی از پزشکان برای اولین بار برای ازمایش روحیات آن صفحات جاز گذارده بود. 6

این موضوع مخصوص به زمان ما نیست بلکه تاریخ نشان می‌دهد که در اعصار گذشته نیز این گونه حوادث بر اثر نغمات موسیقی روی داده که قسمتی از آن در صفحات تاریخ ضبط است:

از جمله یزید بن عبدالملک خلیفه اموی در اثر شنیدن یک قطعه موسیقی از معبد موسیقی دان دربار خویش چنان به رقص و هیجان آمد که با کنیزان خود با ناله و فریاد آن قدر دور منزل گشت تا همه با هم بیهوش روی زمین افتادند و در مجلس دیگر یکی از اطرافیان خلیفه طوری به هیجان آمد که ریش خود را روی شمع گذاشت و با ناله و فریاد صدای سوختم، سوختم از او بلند شد.7

و طبق پاره‌ای از تواریخ ولید بن یزید حوضی از شراب آماده نمود، او بعد از شنیدن موسیقی از معبد به هیجان آمد و خود را در حوض شراب انداخت و وحشیانه می‌گساری کرد، سپس بیرون آمد و چندین بار این عمل را تکرار کرد و در آن حال 12 هزار دینار از بیت المال به معبد داد، ودر مجلس دیگر از خود بی خود شد تا آن جا که کلمات کفر آمیز به زبان آورد و با یک حال دیوانگی و جنون کلیه اعضای بدن ابن عایشه موسیقی دان دربارش را بوسید و به او هزار دینا بخشید! 8

از این قبیل اتفاق ها آن قدر در دنیا رخ داده و می‌دهد که جمع آوری آن ها احتیاج به نوشتن کتابی دارد.

کوتاه سخن این که: هیجان حاصل از موسیقی چیزی نیست که بتوان آن را انکار کرد و حتی دیده شده که موسیقی در حیوانات نیز ایجاد هیجان می‌کند، چنان چه طبق گزارشی چندی پیش در باغ وحش گلاسکو یک ارکستر اسکاتلندی یک برنامه موسیقی برای حیوانات اجرا کرد. تقریباً اواخر برنامه سه شیر فرار کردندو یکی از آن ها دستش شکست، زرافه ها از شدت هیجان غذا نخوردند و طوطی‌های سخن گو به نوازندگان فحش می‌دادند. 9

****

تاکنون این مطلب روشن شد که بخش مهمی‌از موسیقی یعنی موسیقی جاز چنان ایجاد هیجان می‌کند که گاهی انسان بلکه حیوانات را از حالت طبیعی خارج می‌سازد.

نقش هیجان در پیدایش امراض گوناگونون جسمی‌و روحی.

هیجان آتشی است که انسان را خاکستر می‌کند. کتاب روان پزشکی (ج1ص77) هیجان را این طور معنی میکند:

« هیجان عبارت است از به هم خوردن تعادل و تغییر سریع حالات تمایلی که باعث برهم زدن تعادل اعصاب نباتی می‌شود» در این سلسله اعصاب نباتی فعالیت شدیدی آغاز می‌کند، ترشح آدرنالین در خون افزایش می‌یابد و فشار خون بالا می‌رود؛ قلب و ریه تندتر انجام وظیفه می‌کنند و عروق پوستین منقبض می‌شوند تا خون بدن را از تمام اعضا و جوارح به قلب و ریه و عضلاتی که در هنگام بروز حوادث عامل دفاعی هستند برسانند و نیز بر مقدار قند خون افزوده می‌شود و مردمک چشم اتساع می‌یابد.10

مؤسسه بهداشت فرانسه آماری منتشر کرده که در سال (1957) 170000 نفر در اثر بیماری‌های قلبی در فرانسه درگذشته اند که نفرات آن ها دو برابر سرطانی هاست.

این اعلامیه خاطرنشان ساخت که طی سال‌های اخیر بر تعداد بیماران روان تنی افزوده شده.

دانشمندان جهان اظهار نظر کرده اند که هورمونی به نام آدرنالین از غده‌ی فوق کلیه در خون می‌ریزد و رگ ها را منقبض می‌کند و بیماری‌های قلبی را آغاز می‌کند، این هورمون در اثر هیجان در خون ریخته می‌شود. 11

دکتر اوریزن اسوت مارون در کتاب پیروزی فکر می‌نویسد: هیجان بزرگ ترین عامل سکته‌های قلبی و در ص44 تصریح می‌کند هنرمندان اغلب به سکته‌های قلبی در گذشته اند. 12

جالب توجه این که این مسأله که پس از مطالعات زیادی برای دانشمندان امروز ثابت شده در روایات اسلامی‌از سیزده قرن قبل پیش بینی شده است، چنان چه از پیشوای ششم شیعیان امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: اهل خانه‌ای که به آهنگ‌های موسیقی علاقه دارند از مرگ ناگهانی د رامان نیستند.(بیت الغناء لا تؤمن فیه الفجیعه!)

چه افرادی که از این راه جان عزیز خود را از دست داده اند، اینک به طور اختصار به بعضی نمونه‌های این واقعیت اشاره می‌شود:

1. لئوناردوران موسیقی دان معروف در برابر چشم چهار هزار تماشاچی در حال اجرای یک برنامه موسیقی سکه مغزی کرد و مرد!

«از مجله موسیقی شماره 43»

2. دیمیتری متروپولوس آهنگ ساز یونانی در حال اجرای سمفونی در اپرای لاسکالای به سکته قلبی درگذشت.

3. ماریا مالیبران خواننده معروف زن که مردم از شنیدن آواز او بیهوش می‌شدند در سن 27 سالگی هنگامی‌که در یکی از مراکز تئاتر مشغول خواندن آواز بود ناگهان حالت بیهوشی به او دست داده نقش بر زمین شد و به سکته ناگهانی همان جا در برابر چشم تماشاچیان درگذشت!

«موسیقی و اسلام از اطلاعات شماره 9632»

4. فیلکس نورلسن(موسیقی دان معروف) در سن 42 سالگی در حال نواختن موسیقی دچار سکته قلبی شد و درگذشت.

«از کتاب راز کامیابی مردان بزرگ ص19»

5. حمیده- دختر عمر بن عبدالرحمن بن عوف پس از شنیدن یک قطعه موسیقی سکته کرد ومرد!

«اغانی ج1ص27»

6.- صبا- موسیقی دان معروف ایران در اثر سکته قلبی و اختلاف در درجه فشار خون درگذشت.

«موسیقی از نظر دین و دانش از موزیک شماره 18»

افراد دیگر همچون مالیبران در سن 27 سالگی، هاردی، بورل، ژراژ فیلیپ هنرپیشه فرانسوی، ماکسیتم شاپیروپیانیست معروف آمریکایی و هزاران افراد دیگر طعمه این آتش شده اند.

فربانیان این راه آن اندازه زیاد هستند که جمع آوری آن ها از وضع این مقاله خارج است.

دکتر دیل کارنگی دانشمند معروف در کتاب آیین زندگی مضرات هیجات را در بخش‌های مختلف مورد بحث قرار داده و در صفحه 140 از قول ژوزف مونتاگر می‌گوید: آن چه می‌خورید باعث زخم معده نمی‌شود بلکه آن چه شما را می‌خورد مانند عصبانیت و هیجان عامل زخم معده است و در صفحه 39 می‌نویسد: هیجان میزان ترشح اسید معدی را از حالت طبیعی خارج می‌کند و زخم معده آغاز می‌گردد.

«دایره المعارف»

الوایزر می‌گوید: شدت و ضعف زخم‌های معدی نسبت مستقیم با شدت و ضعیف هیجانات عصبی دارد. 13

دکتر الکسیس کارل در کتاب انسان موجود ناشناخته ص127 می‌گوید: عدم تعادل دستگاه عصبی احشایی عاملش هیجان و مقدمه بیماری‌های روده و معده است و در ص 156 می‌گوید: فکر و هیجان می‌تواند سبب ضایعات عضوی و احشایی گردد.

دکتر ادوارد بودولسگی در کتاب(جلونگرانی را بگیرد و زندگانی کن) می‌نویسد: بیماری‌های قند مستقیماً از هیجانات عصبی حاصل می‌شود که تعادل شیمیایی بدن را بهم می‌زند دکتر نامبرده اضافه می‌کند بیماری‌های رماتیسم نیز از هیجان والتهاب سرچشمه می‌گیرد. 14

دکتر ویلیام مارک گونیل در انجمن دندان پزشکان آمریکا گفت: هیجانات عصبی توازن کلسیم و پتاسیم بدن را به هم می‌زند و کرم خوردگی دندان ها را باعث می‌شود. 15

در خبر دیگر می‌خوانیم طبق نظریه دانشمندان ریزش مو رابطه مستقیم با هیجان دارد. 16

در یکی از مجلات طی مقاله مبسوطی راجع به این موضوع می‌نویسد: پرفسور سلی، هورمون آدرنالین را به میمون تزریق کرد؛ پوست بدنش شل شدو مبتلا به امراض قلبی گردید آن چه باعث ریزش این هورمون در خون می‌گردد، هیجان است. 17

دکتر اندره سوبران روان شناس معروف گوید: هیجان مادر همه‌ی بیماری هاست. 18 و در بخش گذشته روشن شد که نغمه‌های موسیقی یکی از عوامل مهم هیجان است.

گفتار دانشمندان درباره آثار شوم موسیقی

پروفسور ولف آدلر استاد دانشگاه کلمبیا می‌نویسد: بهترین و دلکش ترین نواهای موسیقی شوم ترین آثار را روی سلسله اعصاب می‌بخشد. خصوصاً اگر هوا گرم باشد این اثر مخرب خیلی زیادتر می‌شود.موسیقی علاوه بر این که سلسله اعصاب ما را در اثر جلب توجه و دقت خارج از طبیعی آن سخت خسته می‌کند عمل ارتعاش صوتی که در موسیقی انجام می‌شود، تولید تعرقی خارج از حد طبیعی در جلد می‌نماید که بسیار زیاد است و ممکن است مبدأ امراض دیگری گردد. 19

دکتر الکسیس کارل در کتاب راه و رسم زندگی می‌نویسد؛ برخی از دانش آموزان می‌خواهند با گوش دادن به رادیو درس خود را یاد بگیرند و در راه تحصیل پیشرف کنند باید گفت رادیو نیز مانند سینما و موسیقی به کسانی که با آن سرگرمند کاهلی کاملی می‌بخشند. 20

پروفسور هنری اوکدن استاد دانشگاه لویزیا نا روان شناس امریکایی می‌نویسد: دکتر آرنولد فریدمانی پزشک بیمارستان نیویورک و رئیس کلینیک سردرد، با کمک دستگاه‌های الکترونی تعیین اموال مغز و تجربیات که طی مراجعه هزاران بیمار به دست آورده ثابت کرده است یکی از عوامل مهم خستگی‌های روحی و فکری و سردردهای عصبی گوش دادن به موسیقی است مخصوصاً برای کسانی که به موسیقی دقت و توجه می‌کنند. 21

آن چه درباره آثار شوم موسیقی‌های هیجان آور گفته شد به گونه دیگری درباره سمفونی ها و موسیقی‌های تخدیر کننده وجود دارد زیرا هر یک از این دو به نوعی تعادل اعصاب ود ستگاه‌های بدن را به هم می‌ریزند.

موسیقی و تنزل اخلاق

گذشته از ضررهای فوق، موسیقی یکی از علل گمراهی و تنزل اخلاق است، به طوری که آدمی‌را به بدترین اعمال مخصوصاً انحرافات جنسی می‌کشاند، پیشوای بزرگ اسلام حضرت محمد بن عبدالله (ص) می‌فرماید: موسیقی نردبان و اعمال منافی عفت است. 22

به ویژه در دنیای امروز که غالباً همراه با اشعار و تصنیف‌هایی است که رابطه مستقیم با امور جنسی دارند، چه بسا آهنگ‌های موسیقی که پاکدامنی خانواده ها را از بین برده و بسیاری از تجاوز به نوامیس دیگران در اثر استماع نغمات موسیقی می‌باشد.

با توجه به مطالب بالا و گواهی‌های صریحی که دانشمندان متخصص در نوشته‌های مختلف داده اند روشن می‌شود که چرا اسلام موسیقی را تحریم کرده و حتی در آن زمان که این حقایق کمتر بر کسی فاش شده بود به شنوندگان نغمه‌های موسیقی اعلام خطر کرده است.

1. دائره المعارف شیعه نقل از کتاب مبانی فلسفه 407و408

2. دائره المعارف شیعه از کیهان شماره 6265

3. موسیقی و اسلام از اطلاعات شماره 9626

4.از مدرک سابق از تهران مصور 1036

5. از دائره المعارف

6.مکتب اسلام سال 7 شماره 7 از اطلاعات هفتگی 1270

7. اغانی- ج1ص57 و 226

8. اغانی-ج1ص44وج2

9. دایره المعارف شیعه

10. موسیقی از نظر دین و دانش

11. دایره المعارف شیعه از کاوش علمی‌شماره 2

12. موسیقی از نظر دین و دانش

13و14و15- دایره المعارف

16.کیهان شماره 6265

17.موسیقی از نظر دین و دانش از اطلاعات هفتگی

18.مدرک سابق

19. موسیقی و اسلام

20. از مدارک سابق

21. موسیقی از نظر دین و دانش

22. الغنا قبه الزنا